سندروم افسردگی پس از تماشای سریال، نوعی افسردگی است که در افراد پس از پایان یافتن سریال مورد علاقه‌شان ایجاد می‌شود و بهبود آن برای برخی از افراد بسیار سخت است.
در تحقیقات روی افرادی که به این نوع افسردگی مبتلا شده بودند مشخص شد بیشتر آنها بعد از پایان سریال یا کتاب محبوب‌شان، احساساتی چون ناامیدی، آزردگی، دلتنگی، اندوه یا از درون خالی بودن داشتند. حتی برخی احساس می‌کردند بهترین دوستان خود را از دست داده‌اند.
PSDS یا سندروم افسردگی پس از تماشای سریال چیست؟
سندروم افسردگی پس از تماشای سریال یا Post Series Depression Syndrome که به اختصار PSDS هم نامیده می‌شود، حالتی از غم و افسردگی است که معمولا پس از تمام شدن سریال‌های طولانی به سراغمان می‌آید. البته می‌توان این تجربه را به کتاب و فیلم هم تعمیم داد. هنوز دلیل مشخصی برای این پدیده‌ی دردناک تعریف نشده اما احتمالا خو گرفتن با دنیایی که از زندگی واقعی‌مان فاصله دارد، باعث می‌شود بعد از تمام شدن قصه‌ها (حالا چه در قالب فیلم و سریال، چه در قالب کتاب) به دنیای واقعی پرت شویم و این تعارض موجی از غم و ناراحتی را در ما ایجاد کند.
علل ایجاد افسردگی پس از تماشای سریال
بسیاری از روانشناسان معتقدند PSDS احساسی شبیه به شکست عشقی را در افراد ایجاد میکند. در این بخش به صورت جزئی به بعضی از شایع‌ترین دلایل ایجادِ سندروم مزمنِ فیلم بازها و کتاب‌خوان‌ها خواهیم پرداخت و بعد به سراغ راه‌حل‌هایی برای مواجهه با آن خواهیم رفت.
۱- تماشای جهان از زاویه‌ای متفاوت و غیرمعمول
انسان مدرن به اندازه‌ای درگیر روزمرگی است که تماشای فیلم و خواندن کتاب از ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه‌هایی است که او را از دنیای واقعی جدا میکند. سیر و سلوک در جهان ناشناخته‌ای که شباهت چندانی به زندگی روزمره‌مان ندارد، به صورت ناخودآگاه قوه‌ی تخیل را فعال میکند و معمولا داستان را در ذهنمان آن‌طور که دوست داریم ادامه می‌دهیم.
فیلم‌ها و کتاب‌ها حکم ماشین زمان را دارند و به کمک آنها می‌توانیم در دوره‌های مختلف تاریخی و کشورهایی که بعید است در واقعیت از چند کیلومتری‌شان هم رد شویم، سفر کنیم. با همه‌ی این اوصاف طبیعی ست که تمام شدن این سفرهای هیجان‌انگیز اصلا به مذاقمان خوش نیایید و تحمل دوباره‌ی جهان شلوغ و بی‌نظم سخت‌تر از قبل باشد.
۲- راهی امن برای ابراز احساسات سرکوب شده
در وجود همه‌ی ما احساساتی پنهان شده که از آشکار کردنشان واهمه داریم. فیلم‌ها و کتاب‌ها راه خوبی برای تماشای احساسات سرکوب شده‌مان هستند. برای مثال اصلا عاقلانه نیست که برای بالا بردن آدرنالین در دنیای واقعی دست به سرقت بزنیم اما می‌توانیم در دنیای تخیلی فیلم‌ها هم پای خطرناک‌ترین گانگسترها و سارقان دنیا این احساس را تجربه کنیم.
پس از آنجایی که با تمام شدن فیلم، فکر می‌کنیم دیگر راهی برای ابراز احساساتمان وجود ندارد، غم و اندوه را در آغوش می‌گیریم و به زندگی کسالت‌بارمان ادامه می‌دهیم.
۳- زندگی در رویاها
جهان بسیاری از فیلم‌ها و کتاب‌ها در ایده آل‌ترین حالت ممکن و شبیه به رویاهایمان هستند. زمانی که فیلم به پایان می‌رسد احساس می‌کنیم بخشی از رویاهایمان را هم برای همیشه در آن دنیای دوست‌داشتنی جا گذاشتیم و از آنجایی که شرایط زندگی واقعی هیچ وقت در ایده آل‌ترین حالت ممکن نیست، موجی از ناراحتی به سراغمان می‌آید.
با علایم PSDS یا سندروم افسردگی پس از تماشای سریال آشنا شوید
علایم PSDS در همه‌ی افراد یکسان نیست اما شایع‌ترین‌هایشان عبارت‌اند از:
- احساس غم و اندوه شدید
- ناتوانی در تماشای فیلم‌ها، سریال‌ها یا خواندن کتاب‌های دیگر
- عشق ورزیدن افراطی به بخشی از داستان یا یکی از شخصیت‌های فیلم و کتاب
- احتیاج به تماشای چندباره‌ی فیلم و تورق مجدد کتاب برای کشف دوباره‌ی لحظات لذت‌بخش
- جستجوی افراطی برای فیلم‌ها یا کتاب‌هایی با داستان‌های مشابه
- عضویت یا تاسیس صفحه‌های هواداری
راه‌حل‌هایی برای رهایی از علایم PSDS
حالا که متوجه شدید این مشکل اصلا شخصی و خجالت‌آور نیست و همین الان که این مطلب را می‌خوانید افراد زیادی در سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، وقت آن رسیده از شر علایم آزاردهنده‌ی این سندروم رها شوید و خودتان را برای ماجراجویی‌های بیشتر آماده کنید.
۱- پیدا کردن دلیل اصلی غم و اندوه
اول یک لیوان آب بخورید و بعد بدون تعصب به این فکر کنید که دقیقا کدام بخش از فیلم یا کتاب باعث این حجم از اندوه می‌شود؟ چه چیزی در زندگی واقعی و دنیای فانتزیِ موردعلاقه‌تان متفاوت است؟ قهرمان محبوبتان چه ویژگی‌هایی دارد که شما ندارید؟ اگر کدام بخش از داستان در دنیای واقعی اتفاق می‌افتاد حاضر بودید، قید فیلم را برای همیشه بزنید؟
مشابه پاسخ تک‌تک این سوالات را در دنیای واقعی ایجاد کنید. البته بدیهی است که عملی کردن بعضی از خواسته‌هایتان امکان‌پذیر نیست؛ مثلا متاسفانه نمی‌توانید اژدهای دنریس تارگرین را در پارکینگ خانه داشته باشید اما می‌توانید شجاعت و اعتماد به نفسش را به زندگی واقعی اضافه کنید.
۲- در دنیای فانتزی فیلم‌ها و کتاب‌ها غرق نشوید
دنیای فانتزی فیلم‌ها و کتاب‌ها به شدت جذاب است و می‌توانید هر کاری که دلتان می‌خواهد را انجام دهید و هیچ اهمیتی هم ندارد که خواسته‌هایتان تا چه اندازه امکان‌پذیرند اما به یاد داشته باشید توقف بیش از حد در این جهان از شما موجود منزوی می‌سازد که امکان تعامل با دنیای واقعی و حل تعارضات پیش‌آمده را ندارد.
۳- باور کنید دنیای واقعی هم می‌تواند جذاب باشد
همین حالا دست به کار شوید و سرگرمی واقعی پیدا کنید که حالتان را بهتر میکند. فعالیتی که در آن احساس ارزشمندی به سراغتان می‌آید و گذر زمان را متوجه نمی‌شوید.
برای شروع به دنبال تفریحات لاکچری نباشید؛ پس همین الان زانوی غم بغل کردن را کنار بگذارید، روی پاهایتان بایستید و با گفتن جمله‌ی لوس «دنیا هنوزم خوشگلیاشو داره» فقط کاری که حالتان را بهتر میکند را انجام دهید؛ فرقی نمی‌کند، درست کردن یک قابلمه ماکارونی چرب و چیل یا یک سفر چند روز در دل جنگل‌های شمال.
۴- ژانر محبوبتان را تغییر دهید
شاید وقت آن رسیده که ژانر محبوبتان را برای مدت کوتاهی تغییر دهید و فضاهای دیگری را تجربه کنید. با این کار هم از شر عذاب وجدان تماشای آثاری در ژانر فیلم موردعلاقه‌تان خلاص می‌شوید و هم فیلم‌ها و کتاب‌های متنوعی را کشف خواهید کرد که حتما اوقات فرح بخشی را برایتان فراهم میکند.
اگر شما هم گرفتار سندروم افسردگی پس از سریال شدید، راهکارهای زیر به کارتان می‌آیند:
۵. مدتی تلویزیون تماشا نکنید
هیچ برنامه تلویزیونی نمی‌تواند به‌سرعت دلتنگی‌تان را از تمام شدن سریال مورد علاقه‌تان برطرف کند. بنابراین به جای تماشای تلویزیون به سراغ کاری دیگر مانند بازی‌های کامپیوتری، دیدن دوستان، رفتن به فضای باز مانند پارک‌ها بروید.
۶. با مخاطبان دیگر سریال صحبت کنید
مسلما هر برنامه و سریالی مخاطبان متعددی دارد. می‌توانید پس از پایان سریال، وارد اینترنت شده و با مخاطبان دیگر صحبت کرده و نظرات‌تان را ردوبدل کنید. این روش، احساس تهی‌بودن و اندوه‌تان را برطرف میکند و حالتان بهتر می‌شود. حتی می‌توانید با برخی از هواداران سریال دوست شوید.
۷. نقد بنویسید
می‌توانید در صفحه مربوط به نظرات مخاطبان، درباره سریال محبوبتان که تمام شده است، نقد بنویسید. بدین‌ترتیب به جای اینکه مدام موضوع سریال را در سرتان بچرخانید، آن را با نوشتن از ذهن‌تان بیرون کنید.
۸. دوباره تماشا کنید
برای اینکه ذهن‌تان آرام شود، می‌توانید برخی از قسمت‌های سریال و فیلم محبوبتان را دوباره نگاه کنید. پس از مدتی از این کار خسته می‌شوید و دیگر تمایلی به مشاهده سریال نخواهید داشت.
با راهکارهای فوق به‌سرعت می‌توانید از این نوع افسردگی رها شوید. اما بهترین کار این است که هرگز غرق در فضای سریال محبوبتان نشوید تا این نوع سندروم به سراغتان نیاید.
