آیا چاقی می‌تواند ارثی باشد؟ | چگونه با ژن چاقی مقابله کنیم

امروزه متاسفانه شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد، جنبه‌های گسترده‌تری از شیوه زندگی ما – مانند میزان خوابیدن، سطح استرس ما و سایر عوامل روان‌شناختی – می‌تواند بر وزن‌مان تأثیر بگذارد. اما آیا می‌توانید چاقی را از والدین خود به ارث ببرید؟ نتایج تحقیقات جدید نشانگر این است که این امکان وجود دارد.

تحقیقات جدید در نروژ، «انتقال بین نسلی» چاقی را روشن می‌کند و به این پرسش پاسخ می‌دهد که چگونه ممکن است چاقی از والدین به فرزندان منتقل شود.

به گزارش مدیکال نیوز تودی، دکتر ماری میکلسن از دانشگاه آرکتیک نروژ و تیمش یافته‌های خود را بر اساس داده‌های مطالعه ترومسو، یک مطالعه مبتنی بر جمعیت که همچنان در نروژ در حال انجام است، قرار دادند.

آن‌ها داده‌های دو نسل از خانواده‌ها را در میانسالی، در سنین ۴۰ تا ۵۹ سال، در مراحل مختلف مورد بررسی قرار دادند. والدین در مرحله چهارم این مطالعه که در سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ انجام شد، شرکت داشتند، در حالی که فرزندان آن‌ها در مرحله هفتم که در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ انجام شد، شرکت کرده بودند. در مجموع، این تیم از داده های بیش از ۲۰۰۰ خانواده که هم والدین و هم فرزندان را شامل می شدند، استفاده کرده بود.

محققان در پایان این تحقیق اعلام کردند که نتایج مطالعه نشان می‌دهد که فرزندانی که پدرانشان در دوران میانسالی چاقی بودند، احتمال زیاد دارد در همان سنین دچار چاقی شوند. آن‌ها همچنین به این مساله اشاره کردند که نمرات شاخص توده بدنی (BMI) والدین بر فرزندانشان تأثیر می‌گذارد.

دکتر ماری میکلسن، نویسنده این تحقیق و متخصص تغذیه بالینی در دانشگاه آرکتیک نروژ، گفت: ما دریافتیم که اگر یک یا هر دو والدین در میانسالی چاق بوده باشند، شانس بیشتری برای چاق شدن فرزندان آن‌ها در میانسالی وجود دارد. یکی از متخصصان که در این تحقیق شرکت نداشت نیز گفت: یافته‌های این تحقیق اطلاعات جدیدی بر داده‌های مطالعات قبلی در مورد چاقی و ژنتیک اضافه می‌کند.

در چندین مطالعه قبلی نیز ارتباط بین والدین و فرزندان آن‌ها در زمینه معیارهای مرتبط با چاقی مانند شاخص توده بدن نشان شده بود. پیتر کاتزمرزیک، متخصص علوم جمعیت و بهداشت عمومی در دانشگاه ایالتی لوئیزیانا و سخنگوی انجمن چاقی گفت: این مطالعه اخیر در نروژ با نشان دادن شباهت خانوادگی در میانسالی یک قدم از مطالعات قبلی فراتر می‌رود.

محققان این مطالعه همچنین اعلام کردند که کودکان والدینی که در میانسالی چاقی دارند، در مقایسه با کودکانی که وزن والدین آن‌ها در میانسالی در محدوده سالم قرار داشت، ۶ برابر بیشتر در معرض چاقی در همان سن هستند.

به گفته این محققان اگر تنها یکی از والدین دچار چاقی بوده باشد، احتمال چاقی در فرزندان وی در دوران میانسالی ۳ برابر بیشتر است. اگر پدر چاقی داشت، احتمال چاقی در کودکان ۳.۷۴ برابر بود. اگر مادر دچار چاقی بود، احتمال آن ۳.۴۴ برابر بود.

محققان همچنین به ارتباط مستقیمی بین نمره شاخص توده بدنی (BMI) والدین و فرزندانشان اشاره کردند. شاخص توده بدنی معیار استانداردی برای اندازه گیری چربی بدن است که بر اساس قد و وزن افراد محاسبه می شود. نتایج این تحقیق قرار است در کنگره چاقی اروپا ارائه شود.

چگونه تاثیر ژن چاقی و لاغری را خنثی کنیم؟

اگر پدر و مادرتان هر دو درگیر وزن‌شان بودند، شاید با خود فکر کنید که شما هم همین مشکل را خواهید داشت. چنین چیزی غیرممکن نیست چون حدود ۱۰۰ نوع ژن وجود دارد که با چاقی در ارتباط هستند. این یعنی ممکن است چیزی بیشتر از صفات ظاهری را از پدر و مادر به ارث ببریم اما خبر خوب اینکه تمام این ژن‌ها ضرورتا غیر قابل تغییر نیستند. برخی از این ژن‌ها که با نام ژن‌های چاقی شناخته می شوند بسته به عادات و محیط می‌توانند تغییر کنند.

می‌توانید پول زیادی را خرج آزمایش‌های DNA کنید تا متوجه شوید چه ژن‌هایی هستند که منجر به چاقی‌تان می‌شوند اما توصیه می‌کنم با آن پول کارِ دیگری انجام دهید و به جایش از راهکارهای هوشمندانه‌ای که در ادامه گفته می‌شود استفاده کنید تا DNA چاقی را خاموش کنید.

مصرف پروتئین

مرغ، تخم مرغ و دیگر غذاهای سرشار از پروتئین کارشان بیشتر از ساخت عضله است. در پژوهشی مشخص شد افرادی که ژن FTO مرتبط با چاقی را دارند با مصرف برنامه غذایی کم کالری دارای ۲۵ درصد پروتئین اشتهایشان پایین می‌آید و کمتر دچار هوس‌های غذایی می‌شوند. پروتئین سیرشان می‌کند و نسبت به دیگر مواد مغذی انرژی بیشتری برای هضم شدن نیاز دارند.

افزایش فعالیت بدنی

پژوهشگران دریافتند سبک زندگی که در آن فعالیت فیزیکی بالا باشد روی ژن‌های FTO (ژن هایی که سبب چاقی می‌شوند) تاثیر می‌گذارد. مردانی که در این تحقیق شرکت کردند به لطف فعالیت فیزیکی بالا توانستند روزانه بیش از ۹۰۰ کالری بسوزانند.

زود صبحانه خوردن

بدن بر اساس ساعت داخلی خود کار می‌کند به همین دلیل است که وقتی زود از خواب بیدار می‌شوید حس بسیار بدی دارید. این ساعت در تک تک سلول‌های بدن‌تان فعال است و درست مانند عادات خواب روی سوخت و ساز نیز تاثیر دارد. پژوهش‌ها نشان دادند افراد دارای اضافه وزن با مقدار مشخصی ژن PLIN1 (این ژن با چاقی در ارتباط است) در صورتی که در طول روز زودتر غذای خود را بخورند می‌توانند وزن بیشتری را کم کنند. هرچه زمان استفاده از وعده‌ها زودتر و منظم‌تر باشد نتیجه نیز بهتر می‌شود.

داشتن برنامه غذایی متعادل

انواعی از ژن به نام MC4R هستند که باعث بالا رفتن احتمال چاقی و دیابت نوع ۲ در افراد می‌شوند. راه حل این مسئله این است که رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید چون خطر این ژن‌ها را از بین می‌برد. چنین رژیمی سرشار از روغن زیتون، ماهی، گوشت مرغ، میوه ها، سبزیجات، حبوبات و آجیل‌ها است. فیبر و آنتی اکسیدان موجود در چنین برنامه غذایی با چاقی مقابله می‌کند و سوخت و ساز گلوکز را افزایش می‌دهد.

نوشیدن چای سبز

نوشیدن این چای سبب تقویت فعالیت چندین ژن می‌شود که سوخت و ساز را تنظیم می‌کنند، مانند ژنی که با نام GLUT4 می‌شناسیم. در پژوهشی ۱۲ هفته‌ای موش‌هایی که برنامه غذایی‌شان دارای مقدار بالایی چربی و چای سبز بود نسبت به موش‌هایی که همان برنامه غذایی همراه با آب را داشتند، ژن‌های GLUT4 فعال‌تری در نمونه‌هایشان کشف شد. در انسان‌ها نوشیدن چای سبز نشان داده است که روی بهبود کنترل قند خون تاثیر می‌گذارد. یادتان باشد پژوهشگرانی که روی چای مطالعه می‌کنند معمولا قند و خامه به آن اضافه نمی‌کنند.

کلام آخر

ژن چاقی مانند بسیاری از ژن‌ها، در شکل ظاهری بدن ما اثر می‌گذارند. تحقیقات نشان می‌دهد که تفاوت در ژن‌ها می‌تواند منجر به مشکلات وزن شود. بنابراین اگر والدین ما چاق هستند، احتمال اینکه ما نیز چاق باشیم، بیشتر است. با این حال نباید از این مساله ناامید شویم و فکر کنیم چاقی ما قابل پیشگیری نیست. افرادی که چاقی در خانواده آنها ارثی است باید بیشتر از دیگران به نوع تغذیه و رژیم‌ لاغری که می‌گیرند، توجه کنند.